Chia sẻ chuyên mục Đề tài Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết hay nhất năm 2023 cho các bạn học viên ngành đang làm Luận văn tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài khóa luận tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm Luận văn thì với đề tài Luận văn: Xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán trình bày trên báo cáo tài chính của các công ty niêm yết ở Việt Nam dưới đây chắc hẳn sẽ cho các bạn cái nhìn tổng quát hơn về đề tài này.
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
Nền kinh tế của Việt Nam đang dần phát triển và mức độ hội nhập vào nền kinh tế thế giới ngày càng sâu rộng thì vai trò của ngành kế toán ngày càng được quan tâm. Hoạt động của ngành kế toán sẽ cung cấp các báo cáo tài chính (BCTC) thể hiện thông tin về tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó sẽ tác động đến nhiều đối tượng khác nhau không chỉ trong phạm vi một quốc gia mà nó còn mang tính toàn cầu. Do đó, thông tin kế toán đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với công tác quản lý doanh nghiệp ở cấp độ vi mô. Hơn thế nữa, chất lượng của thông tin kế toán nói chung, thông tin kế toán tài chính nói riêng sẽ ảnh hưởng trực tiếp và đáng kể đối với sự thành công hay thất bại của các quyết định kinh tế, hay nói cách khác thông tin trên BCTC luôn đóng vai trò quan tr ọng đối với những người sử dụng thông tin tài chính, đặc biệt là những nhà đầu tư.
Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy thái độ của người sử dụng thông tin kế toán tài chính cũng như người lập thông tin kế toán tài chính đều ít quan tâm hay chưa thực sự quan tâm nhiều đến khía cạnh các nhân tố tác động đến thông tin trình bày trên các BCTC. Đối với người lập BCTC thì họ lập BCTC chủ yếu là theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán hiện hành và các quy định có liên quan; đối với người sử dụng thông tin kế toán tài chính thì họ đọc các BCTC chủ yếu là dựa vào cảm tính hay dựa vào những kiến thức có được từ sách vở, từ những trải nghiệm thực tế… Do đó, việc sử dụng thông tin kế toán tài chính cũng có phần hạn chế và BCTC không phát huy được hết khả năng truyền tải thông tin của mình. Vì vậy, vấn đề đặt ra là để hiểu và lập BCTC đúng, chất lượng hơn hình thức thì ngoài yếu tố kỹ thuật kế toán, đòi hỏi người lập cũng như người sử dụng phải chú ý đến những nhân tố ảnh hưởng đến thông tin kế toán trình bày trên BCTCđ ể từ đó có sơ sở tham chiếu khi sử dụng và lập BCTC hiệu quả hơn, có những quyết định kinh tế phù hợp.
Nhận thức được tầm quan trọng này nên tôi đã ch ọn đề tài “Xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn này.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM ĐẾN DỊCH VỤ:
===>>> Dịch Vụ Viết Thuê Luận Văn Thạc Sĩ Kinh Tế
2. Mục tiêu của đề tài Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
Luận văn đặt ra 2 câu hỏi cần trả lời đó là:
- Các nhân tố nào sẽ ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam?
- Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam?
Từ hai câu hỏi trên luận văn cần đạt các mục tiêu như:
- Hệ thống hóa được cơ sở lý thuyết về chất lượng TTKT trình bày trên BCTC.
- Đánh giá được thực trạng các đối tượng sử dụng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam.
- Nhận diện và xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam.
- Đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
- Hệ thống thông tin kế toán ở Việt Nam Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
- Thông tin kế toán trình bày trên BCTC theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS), Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế (IASB/ IFRS), Hội đồng chuẩn mực kế toán Hoa kỳ (FASB)
- Các đặc tính chất lượng thông tin kế toán
- Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trình bày trên BCTC.
Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung vào việc tìm hiểu, xác định các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến chất lượng thông tin kế toán trình bày trên BCTC của các doanh nghiệp đó.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn vận dụng 2 phương pháp nghiên cứu đó là
- Phương pháp định tính: Thiết kế, khám phá thăm dò các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam và xây dựng bảng câu hỏi khảo sát sử dụng thang đo Likert 5 điểm.
- Phương pháp định lượng: Dữ liệu khảo sát thu thập được phân tích thông qua phần mềm SPSS 16.0 và áp dụng phương pháp mô hình h ồi qui tuyến tính bội để đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam.
5. Đóng góp mới của luận văn Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
Hiện nay, đa số các nghiên cứu của nước ngoài nói chung và Việt Nam nói riêng đều viết về chất lượng thông tin kế toán có ảnh hưởng đến việc ra quyết định kinh doanh của nhà đầu tư hoặc các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng hoạch định nguồn nhân lực doanh nghiệp (ERP). Chưa có nghiên cứu cụ thể nào xác định được các nhân tố có ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam. Do vậy, đóng góp mới của luận văn đó chính là: Xác định được các nhân tố có ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC. Từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam. Đồng thời, giúp cho người sử dụng thông tin có cơ sở tham chiếu khi đọc BCTC để ra các quyết định phù hợp.
6. Kết cấu đề tài
Luận văn bao gồm 5 chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lý thuyết
Chương 3: Phương pháp nghiên cứu
Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận
Chương 5: Kết luận chung và một số giải pháp nâng cao chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
Trong chương này, luận văn sẽ tóm tắt một số các mô hình nghiên cứu và các bài nghiên cứu có liên quan tới đề tài để làm cơ sở lý luận cho nghiên cứu mình.
1.1. Mô hình DeLone và McLean (1992) Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
Theo mô hình của DeLone và McLean (1992 ), hệ thống thông tin là một hệ thống sử dụng công nghệ thông tin để thu thập, truyền, lưu trữ, xử lý và biểu diễn thông tin trong mộ t hay nhiều quá trình kinh doanh và sự thành công của hệ thống thông tin này phụ thuộc vào hệ thống và chất lượng thông tin của nó. Đồng thời trong mô hình này cũng chỉ ra những nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công trong tổ chức thông tin kế toán bao gồm 6 nhân tố quan trọng như sau:
- System Quality – Chất lượng hệ thống
- Information Quality – Chất lượng thông tin
- Use – Việc sử dụng hệ thống thông tin
- User Satisfaction – Sự hài lòng của người sử dụng
- Individual Impact – Nhân tố tác động liên quan đến cá nhân
- Organizational Impact – Nhân tố tác động liên quan đến tổ chức
Hình 1.1 Mô hình hệ thống thông tin thành công của Delone & McLean (1992)
Nhân tố tác động liên quan đến tổ chức
DeLone và McLean (2003) đã tiếp tục xây dựng một mô hình hệ thống thông tin mới thành công. Trong mô hình này, chất lượng dịch vụ được xem là một nhân tố mới ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống. Hơn thế nữa, trong mô hình cũng đã chỉ ra mục đích của chất lượng dịch vụ là tạo ra “lợi nhuận ròng” cho các doanh nghiệp và người sử dụng sẽ sử dụng hệ thống nhiều hơn, hài lòng hơn khi thông tin tạo ra được giá trị.
Hình 1.2 Mô hình hệ thống thông tin thành công của Delone & McLean (2003)
1.2. Mô hình Nelson và các cộng sự (2005) Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
Nelson, Todd và Wixom (2005) đã sử dụng mô hình thành công đầu tiên của De Lone và McLean (1992) để xác định các đặc điểm của hệ thống và chất lượng thông tin. Theo mô hình này, bốn đặc tính quan trọng của chất lượng thông tin đó là: chính xác, đầy đủ, thích hợp và có thể hiểu được. Độ chính xác của thông tin nói chung được định nghĩa là tính trung thực của các thông tin được trình bày. Tính đầy đủ đề cập đến sự trình bày của tất cả các thông tin có liên quan cho người sử dụng, thông tin được trình bày hoàn chỉnh cho một người sử dụng, nhưng có thể không đầy đủ cho nhiều người khác. Tính thích hợp đề cập đến tính kịp thời của thông tin và tính có thể hiểu được liên quan đến chất lượng thông tin được trình bày.
Ngoài ra, Nelson và cộng sự (2005) cũng đã xác định các đặc điểm được bàn luận nhiều nhất về chất lượng hệ thống đó là: khả năng tiếp cận, độ tin cậy, thời gian đáp ứng, tính linh hoạt và tính toàn vẹn. Khả năng tiếp cận đề cập đến sự dễ dàng truy cập vào các dữ liệu của người dùng. Độ tin cậy đề cập đến tính có thể tin được của hệ thống. Điều này có thể được đo lường trong thời gian hoạt động của hệ thống. Thời gian đáp ứng đề cập đến thời gian cần trước khi một hành động mong muốn được thực hiện bởi hệ thống. Tính linh hoạt đề cập đến sự dễ dàng thích ứng với các hệ thống và tính toàn vẹn thể hiện các thông tin từ các nguồn khác nhau đã được kéo lại với nhau.
Nelson và cộng sự (2005) cũng đã điều tra những đặc tính chất lượng cho người sử dụng bằng một nghiên cứu khảo sát bao gồm 465 người sử dụng kho dữ liệu. Kết quả điều tra này cho thấy độ chính xác là đặc trưng chất lượng thông tin quan trọng nhất, theo sau đó là tính đầy đủ. Độ tin cậy được xem là đặc trưng quan trọng nhất của hệ thống chất lượng, tiếp theo là khả năng tiếp cận. Giới hạn cho người sử dụng kho dữ liệu là một hạn chế trong việc điều tra này. Thông tin kế toán nói chung là thông tin được chia sẻ bởi hầu hết các đặc tính thông tin lấy từ các kho dữ liệu.
1.3. Mô hình Maines và Wahlen (2006) Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
Thông tin kế toán là thông tin được tạo ra bởi hệ thống kế toán và được sử dụng để giúp cho các nhà quản lý bên trong và các đối tượng bên ngoài sử dụng tùy theo từng mục đích. Theo Maines và Wahlen (2006), các thông tin kế toán cung cấp đối tượng sử dụng đó là các biểu hiện về cấu trúc kinh tế được thể hiện trong các giao dịch và các sự kiện kinh tế của một công ty mà nó sẽ tạo ra dòng tiền tương lai cho công ty đó. Cách tiếp cận này được thể hiện trong mô hình sau:
Hình 1.3 Mô hình khuôn mẫu thông tin kế toán của Maines & Wahlen (2006)
Theo mô hình này, hai đặc tính chất lượng quan trọng của thông tin kế toán được trình bày: đó là tính thích hợp (Revelance) và độ tin cậy (Reliability). Tính thích hợp liên quan đến việc ghi nhận các cấu trúc kinh tế có liên quan. Có nghĩa là, những thông tin về các đối tượng liên quan được thu thập và đo lường các thông tin đó. Độ tin cậy kế toán liên quan đến việc phân loại và lựa chọn các thông tin kế toán được trình bày trong báo cáo tài chính.
Độ tin cậy trong mô hình của Maines và Wahlen (2005) được gọi là phản ánh trung thực bởi Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB, 2010). Để phản ánh trung thực thì sự trình bày thông tin cần đầy đủ, khách quan và không bị lỗi (thông tin khách quan có nghĩa là thông tin không bị sai lệch). Đây là vấn đề đặc biệt liên quan đến kiểm toán thông tin kế toán – tài chính và phần nào đó của thông tin kế toán được ước tính dựa trên sự chủ quan. Tuy nhiên, trong mô hình này thông tin kế toán này sẽ được xử lý như các thông tin thường xuyên từ các hệ thống thông tin kế toán. Do đó, vấn đề chủ quan của thông tin kế toán có thể được bỏ qua và chủ yếu sẽ tập trung vào tính chính xác và tính đầy đủ.
1.4. Mô hình Stoderstrom và Sun (2007) Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
Theo Stoderstrom và Sun (2007), các yếu tố quyết định đến chất lượng thông tin kế toán khi áp dụng IFRS bao gồm: hệ thống pháp luật và chính trị, chuẩn mực kế toán và việc trình bày báo cáo tài chính.
Hình 1.4 Mô hình các nhân tố tác động tới chất lượng TTKT của Stoderstrom và Sun (2007)
Hệ thống Pháp luật và chính trị
Trình bày BCTC
Chuẩn mực kế toán
Phát triển thị trường tài chính
Cấu trúc vốn
Chất lượng TTKT
Kết quả nghiên cứu của mô hình cho thấy:
Hệ thống pháp luật và chính trị là nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT theo nhiều cách khác nhau, nó có thể tác động trực tiếp đến chất lượng TTKT hoặc tác động gián tiếp đến chất lượng TTKT thông qua chuẩn mực kế toán và việc trình bày báo cáo tài chính. Vai trò của hệ thống luật và chính trị sẽ giúp cho việc áp dụng IFRS dễ dàng hơn.
Việc trình bày báo cáo tài chính xuất phát từ hai nguồn đó là chi phí công bố thông tin và lợi ích của các bên trong hợp đồng. Đồng thời, nó cũng đã chỉ ra bốn yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán gồm
- Thị trường tài chính
- Cấu trúc vốn
- Chủ sở hữu
- Hệ thống thuế
- Chuẩn mực kế toán cũng chịu sự tác động của hệ thống pháp luật và chính trị, từ đó sẽ tác động lên chất lượng kế toán. Đồng thời, chuẩn mực cũng nêu rõ các đặc tính chất lượng thông tin kế toán cần đáp ứng đó là tính phù hợp, tính đáng tin cậy, tính trung lập và có thể hiểu được.
1.5. Nghiên cứu của Ferdy van Beest, Geert Braam và Suzanne Boelens – Trung tâm nghiên cứu kinh tế Nijmegen (NICE), Viện nghiên cứu quản lý đại học Radboud Nijmegen
Nghiên cứu của Ferdy van Beest, Geert Braam và Suzanne Boelens (2009) là tập trung xây dựng một công cụ đo lường toàn diện để đánh giá chất lượng của báo cáo tài chính, dựa vào các đặc tính chất lượng thông tin kế toán theo yêu cầu của FASB và IASB (2008) và các nghiên cứu từ trước về việc đánh giá các đặc tính chất lượng thông tin kế toán . Đánh giá toàn diện về chất lượng BCTC là quan trọng vì nó thể hiện chất lượng của việc ra quyết định kinh tế của người sử dụng và nâng cao hiệu quả thị trường, giảm chi phí cho các công ty. Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
Cơ sở lý thuyết của nghiên cứu:
Nghiên cứu vận dụng dự án hội tụ IFRS – US GAAP, IASB – FASB để xây dựng cơ sở đo lường trên nguyên tắc “Việc áp dụng các mục tiêu và các đặc tính chất lượng sẽ dẫn tới các tiêu chuẩn chất lượng kế toán tốt, do đó sẽ dẫn đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính tốt và hữu ích cho việc ra quyết định”. Do vậy, đã có rất nhiều các nghiên cứu trước đây đánh giá chất lượng của BCTC bằng các phương pháp đo lường khác nhau. Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm khác nhau, được tóm tắt trong bảng sau:
Bảng 1.1 Tóm tắt các nghiên cứu đánh giá chất lượng BCTC
Phương pháp nghiên cứu:
- Thiết kế bảng câu hỏi sử dụng thang đo Likert 5 điểm (từ hoàn toàn không đồng ý đến hoàn toàn đồng ý) gồm 21 biến quan sát thể hiện các đặc tính chất lượng cơ bản (gồm tính thích hợp và trung thực) và đặc tính chất lượng nâng cao (gồm tính dễ hiểu, so sánh được và kịp thời).
- Mẫu nghiên cứu: sử dụng 231 báo cáo thường niên của các công ty niêm yết tại Mỹ, Anh và thị trường chứng khoán Hà Lan trong năm 2005 và 2007. Lựa chọn các công ty niêm yết ở Mỹ, Anh, Hà Lan bởi vì các nước này có hệ thống pháp lý mạnh mẽ và môi trường thực thi tốt. Các công ty ở Mỹ được lựa chọn tuân thủ theo US GAAP, trong khi các công ty ở Anh và Hà Lan thì phải tuân thủ IFRS.
Kết quả nghiên cứu:
Dựa vào các nghiên cứu trước đây, nhóm tác giả đã cập nhật và xây dựng cho nghiên cứu này mô hình đánh giá chất lượ ng BCTC dựa trên các đặc tính chất lượng thông tin kế toán theo IASB và FASB. Kết quả được tóm tắt trong bảng sau:
Bảng 1.2 Đo lường các đặc tính chất lượng kế toán theo nghiên cứu của Ferdy van Beest và các cộng sự
Thông qua bảng 1.2 cho thấy 21 biến quan sát trên cũng ảnh hưở ng tới chất lượng BCTC. Ngoài ra, để đảm bảo công cụ được xây dựng, trong nghiên cứu này cũng đã đi kiểm định mô hình hồi qui tuyến tính bội để đánh giá ảnh hưởng của các chuẩn mực kế toán sử dụng, môi trường pháp lý và thể chế một quốc gia, ảnh hưởng của ngành công nghiệp, quy mô công ty và đòn bẩy tài chính đối với chất lượng BCTC của các công ty niêm yết (phụ lục PL – 03).
Từ kết quả kiểm định mô hình hồi qui tuyến tính bội cho thấy ảnh hưởng của các biến số khác như chuẩn mực kế toán, môi trường pháp lý, quy mô công ty và ngành công nghiệp phù hợp với kết quả nghiên cứu thực nghiệm trước khi sử dụng công cụ đánh giá chất lượng khác. Như vậy, việc xây dựng công cụ đánh giá toàn diện về chất lượng BCTC dựa trên các đặc tính chất lượng cơ bản và nâng cao là một phương pháp hợp lệ và có ý nghĩa.
1.6. Tổng hợp tình hình nghiên cứu Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
Luận văn đã tìm hiểu mô hình nghiên cứu chung về chất lượng hệ thống, chất lượng thông tin (Delone & McLean, 1992 & 2003), mô hình về các đặc tính của chất lượng thông tin (Nelson và các cộng sự, 2005), mô hình về khuôn mẫu thông tin kế toán (Maines & Wahlen, 2006) , và mô hình các nhânốt tác động đến chất lượng kế toán trong điều kiện áp dụng IFRS (Stoderstorm & Sun, 2007). Ngoài ra, luận văn còn tìm hiểu thêm về nghiên cứu đánh giá các đặc tính chất lượng TTKT và xây dựng mô hình đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của Ferdy van Beest và các cộng sự (2009). Từ các mô hình nghiên cứu và bài nghiên cứu này, l uận văn đã nhận diện ra được một số các nhân tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trình bày trên BCTC đối với các công ty niêm yết phù hợp với điều kiện ở VN như nhân tố việc lập và trình bày BCTC, hệ thống thuế, nhà quản trị công ty, hệ thống pháp luật.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Lý do chọn đề tài nghiên cứu là xuất phát từ tầm quan trọng của thông tin kế toán trong việc ra quyết định kinh tế của các đối tượng sử dụng và để sử dụng thông tin kế toán từ hiệu quả hơn thì người lập cũng như người sử dụng cần có cơ sở làm tham chiếu khi đọc BCTC. Do đó, nghiên cứu hướng đến mục tiêu là tìm hiểu rõ hơn các nhân tố nào có ảnh hưởng tới chất lượng TTKT trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết của Việt Nam hiện nay và mức độ ảnh hưởng của nó như thế nào. Do đó, trong chương này cũng đ ã tóm tắt một số các mô hình nghiên cứu trên thế giới về chất lượng thông tin, chất lượng thông tin kế toán, chất lượng BCTC… có liên quan để làm cơ sở lý luận vận dụng cho nghiên cứu này. Luận văn: Chất lượng thông tin kế toán của các ty niêm yết
XEM THÊM NỘI DUNG TIẾP THEO TẠI ĐÂY
===>>> Luận văn: Tổng quan báo cáo tài chính của các Cty niêm yết
